Przejdź do głównej zawartości

Na małej wysokości skoczkowie w samolocie są bezbronni

W poszukiwaniu przyczyn katastrofy ludźmi kierują różne motywacje. Ufam, że czytają to ci, którzy chcą myśleć o bezpieczeństwie swoim i innych skoczków. Mam nadzieję, że łowcy sensacji, fotelowi specjaliści od awiacji i krytycy pasjonatów spadochroniarstwa znajdą w swoim życiu to, czego szukają w tragedii obcych im ludzi. 

Niektórzy szukają odpowiedzi, które ich trapią. Niektórzy wstrząśnięci chcą zrobić coś teraz, od razu. Przygotować się, zrozumieć. Dla nich to piszę.


W samolocie na małej wysokości skoczkowie są bezbronni. Nie ma co liczyć na cud, gdy tuż po starcie wznosimy się do góry. W niesprzyjających okolicznościach na nic zdadzą się dwa spadochrony na naszych plecach. Jesteśmy w objęciach zdarzeń, na które mamy znikomy wpływ. Znikomy nie znaczy jednak żaden.
Oczywiście są sploty okoliczności, na które skoczkowie nie mają żadnego wpływu, mogą tylko biernie w ostatnich sekundach swego życia odnotować, że coś dzieje się nie tak. Szczególnie bardzo doświadczeni są bardzo świadomi tego, co dzieje gdy samolot traci stateczność zaraz po starcie. Gdy to się dzieje, nie mogą pomóc pilotowi i sobie. Jest już za późno. 

Część bezpieczeństwa rozgrywa się dużo wcześniej. To o nich chciałbym napisać. Nie wiem co się stało dokładnie. Nie znam dokładnych przyczyn. Nie traktujcie więc tego tekstu jako oceny konkretnego zdarzenia. Samoloty spadały wcześniej i niestety będą jeszcze spadały, to bolesna statystyka i częściowo kalkulowane ryzyko lotniczej aktywności.

Skoczkowie na pokładzie samolotu stanowią dużą masę, która może prowadzić w niektórych sytuacjach do utraty sterowności. Dużo samolotów ma zakreśloną linię wewnątrz, która oznacza gdzie nie powinni przebywać przy starcie. Zmiana wyważenia samolotu, przemieszczenie się skoczków w stronę ogona doprowadzić może zerwania strug powietrza. Ostatnio taka sytuacja przydarzyła się z Pink Skyvanem, gdy skoczkowie na wysokości wyrzutu bezmyślnie zgrupowali się w ognie samolotu. Samolot wpadł w niekontrolowane spadanie. Ale pilot miał czas, aby wybronić się z opresji. Wiele lat temu, na dożynkach An-2 woził pasażerów na krótkie loty widokowe. Dla 'zabawy' kilku ochroniarzy imprezy schowało się w części ogonowej samolotu. Przy starcie piloci nie mieli żadnych szans. Wszyscy na pokładzie zginęli.

Wiele razy widziałem jak w trakcie najtrudniejszych dla pilota chwil nieświadomi zagrożenia skoczkowie kamerzyści poszukiwali dobrego ujęcia w samolocie, przechodząc do ogona i stamtąd robiąc zdjęcia swoim pasażerom tandemowym. Wiele razy widziałem wingsuitowców, którzy oczekując na swoją kolej wyjścia z samolotu czekali w ogonie samolotu. Za każdym prawie razem, gdy interweniuję widzę szczere zdziwienie. Skoczkowie nie rozumieją jak działa samolot, nie wiedzą gdzie powinien być wypadkowy środek masy.

Niezapięte pasy podczas startu samolotu to powszechność. A przecież wystarczy podmuch termiczny, wystarczy niewielki problem przy starcie, niezapięci pasami skoczkowie staja się PRZYCZYNĄ tragedii. Nie dają pilotowi żadnych szans.

Samoloty dwusilnikowe zazwyczaj mogą być bezpieczniejsze od jednosilnikowych, ale gdy przy starcie zawiedzie jeden z silników pilot musi mieć olbrzymie doświadczenie aby dać sobie radę z maszyną, która jest napędzana bardzo niesymetrycznie. Może się okazać, że zabraknie niezbędnej do utrzymania stabilności prędkości - bo to prędkość się liczy w całej awiacji. Ale w takiej trudnej chwili znowu zapięte pasy mogą pilotowi pomóc. Niezapięte dołożą się do splotu okoliczności.

Piloci nie mogą być od samego początku bardzo doświadczeni. Każdy pilot zaczyna od minimalnego bagażu doświadczeń. Trzeba zdać sobie też sprawę z pewnego tranzytu w karierze pilotów, którzy przez general aviation, przez początki zawodowego pilotowania często prą do linii lotniczych - za tzw chlebem. Każda strefa chciałaby mieć starych asów z nabitą łapą, którzy w opresji ze spokojem wyciągają maszynę i lądują awaryjnie bez opresji. Choćby rozbicie antka w Olsztynie. Doświadczenie pilotów doprowadziło jedynie do uszkodzeń samolotu. Nie doszło do tragedii a w tak trudnych okolicznościach mogło być dużo gorzej.

Aby jednak mieć doświadczonych najemników trzeba zapewnić im godziwe wynagrodzenie. Latanie ze skoczkami nie ma więc stanowić możliwości (jedynie) nalatania dostateczniej liczby godzin do wymarzonego bycia pilotem liniowym. Ale aby mieć na wynagrodzenie trzeba inaczej skalkulować bilet dla skoczków. Wszystko zaczyna się więc komplikować bo skoczkowie OCZEKUJĄ taniego biletu, w poszukiwaniu najlepszej, czyli niestety najtańszej oferty mogą przemierzać duże dystanse. To bardzo skomplikowany problem, który dopada nie tylko spadochroniarstwo. Ale w spadochroniarstwie stanowi większe zagrożenie niż w innych fragmentach komercyjnego życia.

Krótki sezon, napięcia związane z pogodą i szansą wylatania gwarancji samolotu to kolejne składowe mogące wpleść się w tragiczny scenariusz. Tu podobieństwo nasuwa skojarzenia z równie krótkim sezonem dla motocyklistów i tragicznymi, kolejnymi wiosnami motonitów. Na nic rady starych, na nic dyskusje i upomnienia. Żniwo śmierci każdej wiosny zabiera najczęściej tych mało doświadczonych.


Co mogą zrobić skoczkowie aby zadbać o swoje bezpieczeństwo? 


  • Przede wszystkim myśleć - świadomość to podstawa bezpieczeństwa. 
  • Nie wsiadać do samolotu, gdy pogoda jest niepewna, 
  • nie wybierać zawsze tego co najtańsze, popatrzeć na doświadczenie pilota - a to czasem bardzo trudne. 
  • Zapinać pasy - to fundamentalne. 
  • Ćwiczyć awaryjne opuszczanie samolotu. 
  • Wyznaczać dobrego wyrzucającego. 
  • Komunikować się z pilotem i ustalać plan grupowych skoków. 
  • Zajmować i utrzymywać pozycję zgodnie z sugestią pilota lub wyrzucającego. 
  • Mieć spadochron gotowy do użycia a nie dociągać taśmy tuż przed wyrzutem. 
  • Kask na głowie do 300 metrów. 
  • Zgłaszać i krytykować wszelkie odstępstwa od bezpieczeństwa. Nie zostawiać tego DLA KOGOŚ. Bo to każdy z nas jest na pokładzie. 


Gdy przegapi się przesłankę następnym razem może nie być szansy naprawy.



Komentarze

  1. Na forum zbieram informacje, bo z telewizyjnego bełkotu trudno cokolwiek odczytać. Nawet nie podano listy osób, które zginęły...
    http://forumspadochronowe.pl/viewtopic.php?f=43&t=2661&p=34345#p34345

    OdpowiedzUsuń
  2. Nie wykonałem skoku z tego typu samolotu, więc nie mogę się wypowiadać co, czemu itp. W pierwszej chwili pomodliłem się za tych, co zginęli. Potem myślę: Częstochowa, Rudniki, mam tam znajomego. Potem pomyślałem - to na pewno NIE był AN-2. Zawsze się pilnowało pewnego rodzaju stabilności w samolocie od samego startu to powiedzmy osiągnięcia pewnego pułapu. Tak że zawsze oprócz pewnego przygotowania spadochronowego zawsze był ten niepokój "że jak kamień w wodę". To na razie tyle.

    OdpowiedzUsuń
  3. W materiale filmowym powiedziałeś, że jak coś w samolocie zadrży skoczkowie wyskakują... czy tak mogło być tym razem...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Chodziło mi o sytuację, gdy skoczkowie wychodzą na zewnątrz, już na pułapie do wyrzutu. Wtedy zmieniają wyważenie samolotu i zwiększają opór aerodynamiczny, jeśli dojdzie do przeciągnięcia to "automatycznie" skoczkowie na drgnięcie kadłuba samolotu uciekają. Jest gdzieś w sieci film jak przeciągają skyvana

      Usuń
  4. Niedawno była sytuacja, w której stateczność stracił duży Skyvan, ale to było na pułapie wyrzutu. Nikomu nic się nie stało. Zaraz po starcie, w trakcie wznoszenia skoczkowie nie mieli żadnych szans. To musiało trwać kilka sekund

    OdpowiedzUsuń
  5. Iwan, bardzo fajny i pożyteczny tekst. Ja uważam, że zapinanie pasów, kaski na głowach do 500m to powinien być obowiązek a nie zalecenie - tu gdzie skaczę właśnie tak jest. Podczas teorii AFF bezpieczeństwo w samolocie powinno być wyjaśniane każdemu studentowi (ja nie miałem), a jak ono jest ważne zrozumiałem dopiero analizując w praktyce przeczytane artykuły z Parachutista.
    Znałem też większość załogi z Rudnik i nie mogę uwierzyć, że teraz ich już nie ma... RIP [*]. Blue skies!

    OdpowiedzUsuń
  6. Też od soboty mam w głowie tylko tą katastrofę. Ja z kolei pomyślałem, że w przypadku znaku od pilota o awaryjnym lądowaniu powinno się otwierać roletę (drzwi). Nawet w przypadku niekontrolowanych akrobacji chyba lepiej znaleźć się poza samolotem niż lecieć tak do ziemi. Nie mogę pojąć dlaczego tylko jednemu udało się opuścić samolot.Być może odniesione obrażenia nie pozwoliły się wydostać... ale mogła to być zablokowana roleta. Poza tym taka czerwona linia, albo przynajmniej obowiązek pilnowania przez pilota prawidłowego rozmieszczenia skoczków.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Po uderzeniu w ziemię samolot zapalił się. Ludzie, którzy ruszyli na pomoc, po wyciągnięciu skoczka będącego najbliżej drzwi nie mogli już się zbliżyć ponownie do ognia.

      Usuń
  7. ...jeszcze jedno. Organizator skoków i wyrzucający powinien mieć obowiązek znać zasady rozmieszczenia skoczków w danym statku powietrznym (kwestia tylko- kto miałby tą wiedzę przekazać w przypadku mniej popularnych samolotów, ...nie myślałem po prostu o tym) i dopilnowania przestrzegania tych zasad. Gdyby to weszło w krew, nie byłoby pewnie z tym wielkiego zachodu.
    Kurcze...... cały czas o Nich myślę..............i pocieszam się, że mają tylko lepiej. Tych, których znałem....... To byli naprawdę fajni ludzie.

    OdpowiedzUsuń
  8. swietny tekst i swietne spostrzeżenia. niech spoczywaja Wasi koledzy w spokoju

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Wypadek Pabla

Nie mogę pozbierać myśli. Może pisanie jakoś się do tego przyczyni. Pablo dziś zginął podczas skoku tandemowego. Poznałem go na wyjeździe do Hiszpanii kilkanaście lat temu, gdy robił ze mną swój AFF. Zawsze uśmiechnięty, pełen energii, sypiący dobrej jakości dowcipami jak z rękawa. Podczas szkolenia nie szło mu świetnie, jeden z moich palców nadal jest wykrzywiony po tym, jak łapałem go z obrotów. Zaskoczył mnie wtedy swoją postawą. W żaden sposób nie załamywał się, nie biadolił tylko trenował na ziemi i skakał aż wyszło mu tak, jak tego chciał. Potem miałem okazję przekonać się, że taki miał charakter. Poznałem go jako uporządkowanego i bardzo zadaniowego człowieka. Skrupulatnie realizował swoje zamierzenia. Kilka lat później nauczyłem go jak skakać w tandemie. Na tandemie zakończyło się jego życie. Żona, dwoje małych dzieci. Młody człowiek, więc najpewniej też rodzice. Mama, dzień mamy. Wiem, że los dopada na przeróżne sposoby. Wypadki komunikacyjne, choroby. Co komu pisan

Planowanie lądowania - ważny element bezpieczeństwa

Przygotowanie ścieżki podejścia w danych warunkach atmosferycznych i terenowych powinno być rozpoczęte od obserwacji lądowania innych skoczków. Im mniej doświadczenia, tym wnikliwsza obserwacja. Najlepiej wytypować sobie uczestników skoku, który mają podobnie obciążone spadochrony.  To, co będzie szczególnie istotne dla naszego planu to kąt, pod jakim szybują spadochrony na prostej do lądowania. Oczywiście inne kwestie związane z szybowaniem są także istotne. Obserwacja górnego wiatru, jego siły i kierunku. Zwrócenie uwagi na zawirowania powietrza, czy spadochron się „pompuje”, czy pracuje stabilnie. Wreszcie obserwacja zachowania innych skoczków, którzy zawsze stanowią dla siebie nawzajem potencjalne zagrożenie.

Samolot An-2

An-2 to dwupłatowy samolot wielozadaniowy klasy STOL (Short Take Off and Landing). Długość drogi rozbiegu i dobiegu to około 200 metrów. Antek wyposażony jest w gwiazdowy silnik wolnossący, któremu mocy na małych wysokościach wystarcza do przewożenia niemal dwóch ton balastu. Jednak wraz ze wzrostem wysokości, gdy spada ciśnienie powietrza, brak wystarczającej ilości tlenu dusi koniki mechaniczne z początkowej wartości 1000.