RSL a szkolenie podstawowe

Po pierwszym szkoleniu spadochronowym niewiele zostaje w głowie skoczka. Jakieś kilkanaście procent wiedzy nabytej w czasie kursu po połowie roku zostanie zutylizowane przez mózg. Stanie się tak dlatego, że wiedza ta nie jest odświeżana, nie jest rozbudowywana, nie tworzy pewnej logicznej struktury. Wlatuje jednym uchem i wysącza się drugim.
To nic nowego.
Oczywiście nic nowego dla instruktora, który ma możliwość szkolić uczniów prowadząc ich przez kolejne etapy ich procesu nabywania umiejętności spadochronowych.
Co jednak się dzieje z resztkami tej wiedzy?
Mózg skleja to co zostało. Tak jak nieprzygotowany student na egzaminach, mózg kombinuje niczym koń pod górę. To bardzo niebezpieczne zjawisko, gdyż uczeń nie zdaje sobie sprawy ze swojej niewiedzy. Pamięta, że był szkolony, pamięta pogodę za oknem sali, na której były zajęcia. Pamięta wiele szczegółów otoczenia i jest przekonany, że wszystko pamięta. Dopiero konkretne pytanie wymagające precyzyjnej odpowiedzi obnaża funkcjonowanie mózgu.
Dobrze byłoby, gdyby każdy miał tą świadomość. Szczególnie instruktorzy, którzy mogliby być przecież aktywnymi projektantami tych struktur myślowych u uczniów.

Taka sytuacja.

Ponad rok temu odświeżałem wiedzę skoczków, którzy robili swój kurs gdzie indziej. Nie ma teraz znaczenia gdzie. Na treningu sytuacji awaryjnych poza tłumaczeniem pytam o niektóre, konkretne sytuacje. Jedną z nich jest zgubiony lub zablokowany pilocik, czyli problem, który traktowany jest nieco po macoszemu w szkoleniu teoretycznym i podczas ćwiczeń. Być może wynika to ze specyfiki metody AFF, gdzie pilocik jest zawsze w zasięgu ręki instruktora.
Odpowiedź, która padła nieco mnie zaskoczyła, ale nie dałem po sobie nic znać, tylko wytłumaczyłem od razu jak powinno być. Wiadomo, o ile wysokość pozwala, powinno się wrócić do sylwetki neutralnej i jeszcze raz sięgnąć,  jeśli druga próba nie przyniosła oczekiwanego skutku i pilocika nie można znaleźć, lub nie można go wyciągnąć - trzeba przystąpić do wykonania procedury awaryjnej.
To, co mnie zaskoczyło, to sięganie do zamków taśm nośnych i próba "gmerania" tam przy czymś. Skoczek zamierzał najpierw rozłączyć RSL a dopiero potem przystąpić do procedury awaryjnej. Czyli spadając z pełną prędkością, tracąc co 2 sekundy 100 metrów zamierza znaleźć małą klamerkę i odłączyć system RSL od taśmy nośnej. Absurd. Jakaś aberracja pamięci skoczka doprowadziła do zlepienia się różnych fragmentów szkolenia. To się zdarza. Dalej szkolenie przypominające przebiegało już dobrze. Wydawało mi się, że zapomniałem o tym zdarzeniu.
Jednak niemal rok później inna osoba, też z tej strefy, na to samo pytanie zaczęła robić to samo. To już mnie zmroziło. To już nie była "swobodna wariacja" jednego umysłu. To było coś istotnego. Jak zwykle nie przenosząc mojego zdziwienia na skoczka, wytłumaczyłem, przetrenowałem i jeszcze przez kilka dni, rano przed skokami skoczek był sprawdzany na atrapie uprzęży. Motorycznie zostało utrwalone prawidłowe postępowanie w takiej sytuacji. Szkolenie przebiegało prawidłowo ale tym razem nie miałem wątpliwości, że to jest istotna sprawa.

Co mnie w tym niepokoiło?

No cóż, wyobraźmy sobie hipotetycznie, że mamy do czynienia z młodym skoczkiem, który w poprzednim sezonie skończył AFF i skoczył kilka razy. Stan umysłu, poziom wiedzy i umiejętności byłby więc porównywalny z tym, co przynieśli do mnie skoczkowie chcący kontynuować swoje szkolenie. Wyobraźmy sobie, że na wysokości otwarcia głównego spadochronu młody skoczek z jakiś przyczyn nie możne wyciągnąć pilocika. Powiedzmy, że zamiast pilocika szarpie nadmiar taśmy regulacji rozmiaru uprzęży. Szamoce się jakiś czas, bo zgubiony lub zablokowany pilocik to awaria, której mało kto może się spodziewać. W głowie będzie się kręcić myśl "jak to? dlaczego to mi się zdarza, to nie możliwe" itp. Gdy jest już podejrzanie nisko skoczek przypomina sobie o tym RSL i zaczyna szukać klamerki z czerwoną tasiemką, którą przecież trudno jest znaleźć w swobodnym spadaniu, choćby z powodu pędu powietrza. Młody skoczek, przy takim poszukiwaniu zapewne przewróci się na plecy i straci kontakt wzrokowy z ziemią. W walce przestanie kontrolować wysokościomierz a ziemia nie będzie mu się rzucać w oczy. Niestabilnie spadając prawdopodobnie uderzy więc w ziemię o ile AAD nie uratuje mu życia. Ale AAD to AAD, to tylko elektronika i przecinak do pętli zamykającej zapas. Może nie zadziałać. Stanie się więc tragedia. To dość prawdopodobny łańcuch zdarzeń.

Skąd się to mogło wziąć?

RSL i AAD to marketingowe chwyty szkoleniowe, które mają zapewnić ucznia, że jest tak bardzo bezpiecznie podczas szkolenia. Mają odsadzić się od "starego i niebezpiecznego" spadochroniarstwa. Mają wyrobić zaufanie do niezawodności sprzętu. Instruktorzy przekazują więc te informacje naznaczone emocjami, emocje te zaś wyróżniają z monotonnego potoku właśnie te szczegóły. Inne utrwalone w głowie skoczka naznaczone emocjami informacje to postępowanie podczas awarii. W ten sposób mogą te rzeczy trafić na tą samą półkę. O ważności RSL i robieniu czegoś z tym zabezpieczeniem uczeń dowie się jeszcze raz - a to przy okazji zasad postępowania z tym RSL, czyli kiedy go rozpinać - i tu jest pies pogrzebany!

Komu zależy na rozpinaniu RSL? Uczniowi? No nie, on ma to w nosie, to nie jest dla niego istotne. Przecież jeśli przy dużym wietrze odczepi na ziemi swój główny spadochron to RSL, nawet jeśli wyrwie zawleczkę i jeśli nawet wyskoczy pilocik sprężynowy to nie grozi mu napełnienie czaszy zapasu. Przy takim silnym wietrze uczniowie nie skaczą. Na dachu? Całe lądowanie na dachu to już jest jakaś ciekawostka a jeszcze odpinać RSL, gdy trzeba walczyć o bezpieczne wylądowanie. No właśnie. Moim zdaniem to instruktorom, do których należy sprzęt szkoleniowy na tym zależy. Żeby nie płacić mechanikowi za ułożenie zapasu. Nie zapominają więc o uprzedzeniu ucznia o tym, że najpierw RSL...
Spotkałem się też ze skoczkiem, który z wykładów zapamiętał, że zapasu nie ma co pochopnie otwierać, bo jego ułożenie jest bardzo drogie - brawo dla kogoś tam, brawo!

No dobra, do brzegu.

Jeśli instruktor ma mało czasu na szkolenie ucznia, bo np pogoda zrobiła się zaskakująco dobra i trzeba niebawem lecieć, albo nie może długo gadać bo tandemy czekają, to lepiej NIC nie mówić o rozłączaniu RSL. A jeśli o tym mówić to już zrobić to prawidłowo z akcentem na to, że rozłączamy O ILE JEST TO BEZPIECZNE I MAMY NA TO CZAS. Wystarczy więc wytłumaczyć jak to działa albo po prostu zapytać ucznia, jak myśli do czego służy ta tasiemka. Zgodnie z chińską mądrością: powiedz mi a zapomnę, wytłumacz mi a zrozumiem. Jak ktoś rozumie, to logiczny konstrukt będzie bardzo trwały.

i pilnować się, bo w skokach się można zajebać na śmierć